Instrukcja mycia rąk? 8 ciekawostek o higienie i dezynfekcji, które warto znać!

Mycie dłoni nie wydaje się być czynnością, do której potrzebna jest instrukcja. Mycia rąk w dokładny sposób, który pomaga pozbyć się wszelkich drobnoustrojów, warto się jednak nauczyć. Jak to zrobić? Oto nasza instrukcja mycia i dezynfekcji rąk.

Spis treści:

1. Instrukcja mycia rąk – czy istnieje jedyny poprawny sposób?
2. Nie tylko higieniczne mycie rąk. Jak dezynfekować powierzchnie wokół Ciebie?
3. Higiena rąk i dezynfekcja powierzchni – groźne zaniedbania (okiem eksperta)

Instrukcja mycia rąk – czy istnieje jedyny poprawny sposób?

Po pracy w ogrodzie, przyjściu do domu z zakupów, uczelni czy po wyjściu z toalety i innych miejsc publicznych na pewno myjesz ręce. Czy jednak zawsze robisz to dokładnie i bez pośpiechu? Higiena rąk w praktyce często jest traktowana po macoszemu i sprowadza się do błyskawicznego namydlenia spodu dłoni i spłukania ich wodą – zdarza się nawet, że zimną. 

Podczas światowej pandemii Covid-19 standardy higieny podniosły się, a w restauracjach i innych miejscach publicznych pojawiła się szczegółowa instrukcja mycia rąk oraz środki do ich dezynfekcji. Dezynfekcja powierzchni w miejscach niezwiązanych z opieką zdrowotną stała się też nowym, profilaktycznym nawykiem. O poprawnym myciu rąk wciąż jednak trzeba przypominać – i to nie tylko z powodu koronawirusa. Oto 8 ciekawostek na temat mycia i dezynfekcji rąk.

1. Polacy nie myją rąk

Większość Polaków deklaruje mycie rąk po wyjściu z toalety. Mimo to prof. Marianna Bartoszewicz z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu szacuje, że po wyjściu z toalety dłonie myje 67% kobiet i zaledwie 37% mężczyzn.

2. Choroby brudnych rąk, czyli jakie?

Niedokładne mycie rąk sprawia, że rozwijają się na nich, a także przenoszą za pomocą dotyku groźne bakterie i inne drobnoustroje. Mogą one prowadzić do tzw. chorób brudnych rąk, w tym salmonelli, owsicy, bakteryjnego zapalenia jamy ustnej, a także innych zakażeń, np. zakażenia bakterią E. Coli, wirusowego zapalenia wątroby typu A (żółtaczki pokarmowej) i zakażenia paciorkowcem, gronkowcem, świerzbem czy tasiemcem.

3. Mycie rąk – bardzo młoda profilaktyka zdrowotna

Higieniczne mycie rąk pomaga uniknąć tych i wielu innych chorób. To dziś jedno z głównych profilaktycznych działań prozdrowotnych, choć jako kluczowe zabezpieczenie przed infekcjami zostało ono  rozpowszechnione dopiero w 1980 roku przez amerykańskie Centrum Kontroli Chorób i Prewencji.

4. Odkażanie z tradycjami

Historia antyseptyki (odkażania otoczenia w danej przestrzeni i na rękach) rozpoczęła się w 1750 roku. Pojęcia antiseptica jako pierwszy użył szkocki chirurg John Pringle na określenie zabiegów i substancji zapobiegających gniciu ran. Pringle jest autorem przepisów sanitarnych armii, które zebrał w pracy Observations on the Diseases of the Army (1752).

5. Światowy Dzień Mycia Rąk

Co roku 15 października obchodzimy Światowy Dzień Mycia Rąk. Został on ustanowiony w 2008 roku przez ONZ.

6. Zakażenia i zgony związane z niedostateczną higieną 

Mycie rąk, dezynfekcja powierzchni, antyseptyka i aseptyka są szczególnie ważne w placówkach zdrowia. Według szacunków Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób ponad 4,1 mln Europejczyków co roku ulega zakażeniom związanym z opieką zdrowotną, a 37 tys. z nich umiera (m.in. na sepsę).

7. Zakażenia i choroby brudnych rąk w polskich szpitalach

W Polsce wg danych NIK z 2015–2017 roku zakażenia dotyczą 5-10% pacjentów szpitalnych (przy 5% to 400 tys. rocznie). Narażone są szczególnie osoby o obniżonej odporności: po przeszczepach, pacjenci nowotworowi, z rozległymi oparzeniami oraz dzieci i seniorzy. Więcej o tym, jak zwiększyć odporność u najmłodszych znajdziesz w artykule „Dziecko często choruje? 3 naturalne sposoby na wzmocnienie odporności”.

8. Idealne stężenie alkoholu do dezynfekcji

Według wskazań CDC (Centers for Disease Control and Prevention) preparat do odkażania rąk powinien zawierać co najmniej 60% alkoholu. Takie stężenie gwarantuje efekt antyseptyczny. Więcej o preparatach aseptycznych, biobójczych i antyseptycznych oraz o różnicach między aseptyką i antyseptyką dowiesz się z tekstu „Prawidłowe mycie rąk: jak skutecznie dezynfekować ręce?”.

Czy istnieje idealna instrukcja mycia rąk? O czym szczególnie trzeba wtedy pamiętać? Możesz iść za radą lekarzy i spienić mydło na całej powierzchni skóry (łącznie z przestrzeniami między palcami, nadgarstkiem oraz często zapominanym kciukiem). Następnie spłucz je dokładnie i wytrzyj ręce do sucha. Jest to ważne, ponieważ nad bateriami łazienkowymi unoszą się bakterie pochodzące z ich wnętrza, które następnie opadają na wilgotne dłonie.

Istnieje też szczegółowa instrukcja mycia i dezynfekcji rąk dostępna w placówkach medycznych – to higieniczny standard, z którego również i Ty z pożytkiem dla zdrowia możesz skorzystać. Oto 5 prostych kroków:

1. Zmocz ręce wodą.
2. Nabierz tyle mydła, aby pokryło całą powierzchnię dłoni.
3. Starannie rozprowadź mydło po powierzchni rąk, pocierając o siebie rozprostowane dłonie.
4. Umyj dokładnie również grzbiety palców, przestrzenie między palcami i okolice kciuków.
5. Opłucz ręce wodą i wytrzyj je do sucha jednorazowym ręcznikiem.

Mycie powinno potrwać około 30-40 sekund. Wychodząc z toalety, nie dotykaj czystą dłonią klamki. Chwyć ją przez papierowy ręcznik.

Myj i dezynfekuj ręce nie tylko po skorzystaniu z toalety, powrocie z pracy, zakupów czy uczelni, ale również: 

• po podróży publicznym transportem, 
• przed przygotowaniem posiłku i jedzeniem,
• podczas opieki nad dziećmi, 
• po kontakcie ze zwierzętami i ich akcesoriami, 
• po sprzątaniu, 
• po kaszlu, kichaniu czy też wykonaniu opatrunku,
• po kontakcie z osobami chorymi czy wizycie w szpitalu i przychodni. 

Instrukcja mycia i dezynfekcji rąk to nie jedyne, co może Ci się przydać, by ustrzec się przed groźnymi, chorobotwórczymi drobnoustrojami. Zadbaj też o to, by w domu i Twoim miejscu pracy pojawiły się odpowiednie środki do dezynfekcji. Produkty te znajdziesz w sklepie ekologicznym Nabea. Co więcej, przy okazji dezynfekcji będą one bezpieczne dla środowiska naturalnego – trafiając do ścieków i gleby, nie zniszczą ich zasobów.

Nie tylko higieniczne mycie rąk. Jak dezynfekować powierzchnie wokół Ciebie? 

Istnieje szereg substancji naturalnego pochodzenia, które działają antybakteryjnie i z powodzeniem zdezynfekują Twoje otoczenie. Płyn do dezynfekcji powierzchni przyda Ci się zwłaszcza po przebyciu choroby przez Ciebie, jednego z domowników lub Twojego zwierzaka, a Ty chcesz zaadoptować nowego pupila. 

Do takich substancji zaliczyć można do nich m.in. organiczny etanol, który niszczy do 99% bakterii, a także olejek ze skórki cytryny i gorzkiej pomarańczy, olejek goździkowy, z trawy cytrynowej i z drzewa herbacianego, kwas migdałowy i srebro koloidalne. W dezynfekcji powierzchni naturalnymi metodami świetnie sprawdzają się również inne ekologiczne substancje naturalne, w tym ocet czy kwasek cytrynowy. Zawiera je w składzie mnóstwo ekologicznych środków czystości. 

Płyn do dezynfekcji powierzchni możesz też zrobić sama. Wystarczy, że zmieszasz razem 500 ml octu, 400 ml wody i 50 ml wody utlenionej. 

Możesz też skorzystać z innego przepisu. Potrzebujesz:

• 833 ml 96% spirytusu,
• 110 ml wody o temperaturze pokojowej – destylowanej lub przegotowanej,
• 42 ml wody utlenionej 3%,
• 15 ml 98% gliceryny roślinnej,
• szczelnie zakręcany pojemnik lub butelkę z zakrętką o pojemności nieco powyżej 1 litra.

Przelej alkohol do szczelnego pojemnika, dodaj wodę utlenioną, glicerynę i dolej wodę destylowaną. Zamknij pojemnik, lekko potrząśnij i odstaw. Twój płyn do dezynfekcji powierzchni będzie gotowy do użycia po 72 godzinach.

Jeśli nie masz cierpliwości lub ochoty robić własnych preparatów do dezynfekowania, sięgnij po gotowe rozwiązania. Oto kilka rekomendacji z naszego ekologicznego sklepu:

1. Antybakteryjna Pianka do Mycia Rąk – Bentley Cosmetics

Tę antybakteryjną piankę o zapachu limonki poleca nawet Gwyneth Paltrow. Działa ona antyseptycznie i jednocześnie nie wysusza skóry dłoni, o co łatwo, stosując inne preparaty. O ich nawilżenie dba aloes i gliceryna obecne w składzie. Pianka nie zawiera alkoholu i kwasu p-hydroksybenzoesowego. 90% składników w piance jest pochodzenia organicznego. Opakowanie wystarcza nawet na 125 zastosowań. Testy organizacji certyfikującej Soil Association wykazały, że środek zabija ok. 99,9% bakterii. 

2. Antybakteryjny żel dezynfekujący do mycia rąk – Alphanova Sante

Ten wegański żel dezynfekujący do rąk składa się m.in. z 67% organicznego etanolu bez pestycydów – spełnia więc swoją rolę i wymogi dot. środków odkażających. Żel jest bezwonny, nie zawiera barwników, nie pozostawia na dłoniach klejącego filmu i nie wymaga spłukiwania. Skład wzbogacony jest o nawilżającą glicerynę i żel aloesowy. Preparat jest produktem biobójczym, przeznaczonym do higieny ludzi i zarejestrowanym w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. 

3. Regenerujący krem do rąk o właściwościach antybakteryjnych Silver Med Care+ SOS – OnlyBio

Restrykcyjna higiena rąk, w tym częste mycie i dezynfekcja sprawia, że dłonie szybko stają się suche, spierzchnięte, a ich skóra zaczyna pękać. Zapewnij jej odpowiednią regenerację, miękkość, jędrność, wygładzenie i nawilżenie. Kojąca formuła jest bogata w masło shea (odżywczy emolient), probiotyki i antybakteryjne srebro koloidalne. Probiotyki przywrócą skórze naturalną florę bakteryjną. Kosmetyk stworzy na dłoniach lekki, zabezpieczający film, który ochroni skórę przed rozwojem mikroorganizmów na ich powierzchni i da skórze czas na regenerację.

4. Tea Tree Mydło antybakteryjne – Melaleuca

Instrukcja mycia rąk wyraźnie wspomina o mydle. Zadbaj o to, by miało ono właściwości antybakteryjne. Sięgnij po mydło ziołowe z olejkiem z drzewa herbacianego. Badania in vitro Śląskiego Uniwersytetu Medycznego potwierdzają, że mydło to w rozcieńczeniu od 20 do 40% całkowicie eliminuje drożdżaki, gronkowce, bakterie kałowe i ropne. Otrzymane wyniki in vitro zostały potwierdzone w testach in vivo. Jest przy tym tak łagodne, że możesz stosować je do higieny intymnej. Ponadto wspomaga ono kuracje przeciwtrądzikowe i przeciwgrzybiczne.

5. Srebro koloidalne niejonowe 50 ppm – MyVita

Srebro koloidalne nazywane jest naturalnym antybiotykiem. Roztwór srebra koloidalnego w wodzie oczyszczonej możesz stosować zarówno jako antybakteryjny i przeciwtrądzikowy tonik, jak i do regeneracji uszkodzonej skóry. Ma też potwierdzone badaniami właściwości przeciwwirusowe i antygrzybicze. Srebro koloidalne zmniejsza też podrażnienia, działa przeciwzapalnie i wspiera leczenie problemów skórnych, w tym liszaju, łuszczycy czy egzemy. Możesz je stosować również do płukania jamy ustnej i jako środek do dezynfekcji – wystarczy, że naniesiesz preparat na oczyszczoną skórę. 

6. Antibacterial Travel Pack chusteczki odświeżające z płynem antybakteryjnym – Cleanic

Nawilżane chusteczki odświeżające do rąk i ciała z płynem antybakteryjnym o świeżym zapachu przydadzą Ci się w różnych sytuacjach, np. na spacerze z dziećmi, na wakacyjnym biwaku czy podczas podróży. Chusteczki świetnie poradzą sobie z wszelkimi zabrudzeniami. W opakowaniu znajduje się aż 40 chusteczek. Ma ono zamknięcie typu pop-up, które zabezpiecza chusteczki przed wysychaniem. Produkt został przetestowany dermatologicznie.

Higiena rąk i dezynfekcja powierzchni – groźne zaniedbania (okiem eksperta)

Obok wspomnianych wcześniej chorób brudnych rąk wywołanych brakiem higieny, całkowite unikanie wszelkich drobnoustrojów na dłoniach i przedmiotach bez wyraźnej konieczności również nie jest wskazane. Ważne, by układ odpornościowy miał kontakt z drobnoustrojami, ponieważ w ten sposób zwiększa swoją gotowość do skutecznej odpowiedzi na atak zarazków. Pozbywając się z otoczenia takich czynników, osłabiasz układ odpornościowy – to błąd popełniany szczególnie przez troskliwych, niedoświadczonych rodziców. 

Niedostateczna higiena lub jej brak są drugą skrajnością.

Poświęć myciu rąk i dezynfekcji więcej czasu niż zazwyczaj i postaw na preparaty, które oprócz odkażenia skóry czy pomieszczeń, będą też dla nich łagodne (nie będą ich niszczyć). Sprawdź dostępne w Nabea ekologiczne i naturalne produkty antybakteryjne, w tym środki do dezynfekcji i pozbądź się chorobotwórczych drobnoustrojów!

Źródła:

1. Jaros M., Paciorkowiec – objawy, drogi zakażenia i sposoby leczenia. Jakie choroby wywołują streptokoki? Czy paciorkowiec jest wyleczalny?
2. Szczepaniak W., Wszystko co powinniśmy wiedzieć o myciu rąk
3. Szulik K., Mycie rąk to warunek zachowania zdrowia
4. Najwyższa Izba Kontroli, Zakażenia w szpitalach poważnym problemem
5. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łodzi, Higiena rąk
6. Główny Inspektorat Sanitarny, Jak myć ręce? Instrukcja mycia rąk
7. Kalendarz Rolników, Dezynfekcja domu po chorobie – wykorzystaj naturalne środki
8. Dudek K., Aseptyka i antyseptyka. Zakażenia szpitalne. Zasady pracy w bloku operacyjnym
9. Centers for Disease Control and Prevention, Hand Sanitizer Use Out and About
10. Wysocka M., Jak dbać o ręce, gdy często je myjemy i dezynfekujemy?
11.  Prawo.pl, 80 procent infekcji wywołuje niedostateczna higiena